Disclaimer: dit artikel weerspiegelt trends en gemiddelde waarheden over een populatie honden. Elke hond is anders en gedrag is een erg individueel gegeven. Dit artikel is dus niet 100% van toepassing op elk individu en dient louter om je te helpen.
Je hebt besloten om een hond in huis te nemen, geweldig! Dat brengt ons bij een erg essentiële vraag: welke hond ga je kiezen? Het voelt misschien beetje als een arbitraire, vreemde keuze, maar het is wel een erg belangrijke. Je kiest je beste furry vriend voor het komende decennium. Je staat dus beter even stil bij deze beslissing.
In een ander artikel bespraken we al de invloed van de fysieke eigenschappen van een ras op jullie leven samen, dat kan je hier lezen. Hier richten we ons op gedrag. Hoe je hond zich gedraagt in huis, zal immers een erg grote invloed hebben op jouw en jullie leven!
Invloed van genetica op gedrag
De eeuwenoude discussie tussen “nature” en “nurture”, ofwel, de invloed van genetica tegenover de invloed van opvoeding, is er eentje die ook in de hondenwereld erg veel commotie veroorzaakt.
Recent bracht Nature een studie uit, waar variatie in gedrag tussen honden voor slechts 9% werd toegeweten aan het ras (Morrill et al., 2022). Een andere studie weet 30% van gedrag aan genetische factoren en 70% aan de opvoeding (Núñez et al., 2010).
Dit lijkt misschien weinig, maar bekijk het zo: de genetica die je hond met zich meedraagt, kan je niet wijzigen. Ze bepalen als het ware het totaal aan potentieel van je hond. Wat jij met dat potentieel doet, wordt bepaald tijdens de opvoeding. Op die manier is genetica wél een erg belangrijke factor om in rekening te brengen.
Rasgenetica en gedrag
De meeste rassen zijn vroeger gefokt om een praktische reden, ze hadden een functie in de maatschappij. Zo werden de Retrievers ingezet om geschoten gevogelte te retrieven, zijn de Jack Russell Terriers er gekomen om achter ratten en ongedierte te gaan en is de Rottweiler een typische erfbewaker. In die oude functie ligt vaak de sleutel tot de gedragstendensen. We geven een aantal voorbeelden:
De Beagle
Een hond gefokt om in grote groep op vrij onafhankelijke manier los van zijn eigenaar-jager kleinere wild op te speuren en op te jagen.
Vandaag zien we dat jachtinstinct en zijn onafhankelijke attitude duidelijk terugkomen.
De Retriever-groep
De Retriever-groep, zoals de Labrador en Golden Retriever: Ze werden gefokt om gevogelte in dikwijls nat gebied te retrieven, in nauwere samenwerking met zijn baas. Vandaag zien we veel van deze honden continu met zachte speeltjes of dekentjes in hun mond, omdat werken met hun mond zo in hun DNA zit. Hun voorliefde voor water komt vaak sterk naar voor. Als je ‘modder en Retriever’ intypt in Google, snap je meteen wat we bedoelen.
De Rhodesian Ridgeback
Een hond, gefokt om zowel het vaak afgelegen Afrikaanse erf te bewaken als mee op leeuwenjacht te gaan, zijn dit honden die niet terugdeinzen van een uitdaging, een waker met vooral loyaliteit naar zijn eigenaar.
Dit zijn enkele voorbeelden, die uiteraard erg gegeneraliseerd zijn. Toch zien we in de praktijk heel vaak vergelijkbaar gedrag. Wanneer je je bewust bent van de algemene tendensen binnen een ras en de voordelen en valkuilen die dit met zich mee kan brengen, kan je je hond veel gerichter opvoeden.
Show- of werklijn
Een keuze die vaak nog veel belangrijker is dan de raskeuze, is de keuze tussen werk- en showlijn.
Wat is een werk- of showlijn?
Van veel hondenrassen is eerst een versie ontwikkeld die de functionele werkinstincten in zich draagt. Daarna werd er in veel gevallen een variant ontwikkeld voor liefhebbers van de schoonheid van het ras, zonder de ambitie om ook effectief met het ras te werken.
Werklijnen zijn doorgaans dynamischer, gestroomlijnder en wat atletischer, waar showlijnen wat zwaarder gebouwd zijn met extremere uitwendige kenmerken zoals langer haar en langere oren. Het grootste verschil zit hem echter in de werkdrift van de verschillende genetische lijnen.
De linkse labrador staat hoger op zijn poten en is slanker gebouwd. Deze is gemaakt om te werken, van buiten én van binnen. De rechtse Labrador voldoet meer aan de showlijnvereisten. Bron: PaulShlykov
Kies ik best voor een werk- of showlijn?
Honden uit showlijnen dragen nog steeds de typische raskarakteristieken met zich mee, maar zijn een mildere versie van het ras dan de werklijnen. Bij werklijnen moet je de hoeveelheid werk en uitdaging die je hen geeft, heel erg goed kunnen balanceren met verplichte rust. Anders creëer je echte workaholics en zenuwpezen. Het zijn vaak honden, die niet geschikt zijn als een eerste ervaring als hondeneigenaar.
Als algemeen advies geldt daarom voor ons altijd:
Ga je je hond niet dagelijks tot meerdere keren per week inzetten voor het doel, waarvoor hij gefokt is of een vergelijkbaar doel? Ga dan altijd voor een showlijn.
Wil je graag met je hond intensief werken of een sport behoefenen? Dan is het raadzaam je voldoende te laten bijstaan met advies over hoe je je werklijnhond leert rusten tussen het werk door, zodat je een evenwichtige volwassen hond opvoedt.
Gedrag binnen de genetische lijn van je pup en invloed van de mama
Gedrag mag dan mede gestuurd worden vanuit de rasgenetica, het allerbelangrijkste voor een goede basis voor stabiel gedrag, is de familielijn van je toekomstige puppy.
Het gedrag van mama en papa is hierbij van buitengewoon belang, alsook het gedrag van andere verwanten, zoals eerdere nestjes, nonkels en tantes! Zij geven allemaal een idee van die genetische basis. Er zal uiteraard wel eens een uitschietertje tussenzitten, die misschien tijdens zijn of haar opvoeding wat harde levenslessen heeft geleerd of net uitzonderlijk goed is opgevoed. Het is daarom belangrijk om een zo breed mogelijk beeld te krijgen van de familie.
Daarnaast heeft de mama ook een invloed op de pups tijdens de dracht en de latere zorg na de geboorte. Pups van gestrest mama’s worden immers zelf ook stressgevoeliger! Dat komt enerzijds omdat ze tijdens de dracht werden blootgesteld aan veel stresshormonen, die hun vorming in de baarmoeder beïnvloedde. Daarnaast beïnvloedt stress ook sterk hoe goed en op welke manier een moederhond voor haar pups zorgt, iets wat pups meenemen in hun verdere leven.
Probeer bij je bezoek aan een fokker altijd de moederhond te ontmoeten en als het enigszins kan, ook de vaderhond. Die laatste is niet altijd aanwezig, dus dit is soms niet mogelijk. Hoe komt de mama op jou over? Maak wat filmpjes, zodat je dit later, eventueel met een gedragsdeskundige, nog eens kan bekijken. Is er een mogelijkheid om even samen met de fokker te gaan wandelen met de honden? Zo kan je ook zien hoe de mama zich gedraagt in een nieuwe omgeving.
Vraag aan de fokker of je contact mag opnemen met gezinnen met andere puppy’s van hen. Zo kan je horen hoe de pups zich gedragen, hoe ze groot werden en hoe ze het nu doen. Gezinnen, die een tweede hond bij dezelfde fokker halen, zijn altijd een goed teken.
Afkomst betekent niet alles
Zoals eerder gezegd, vormt de keuze van je pup de basis, het potentieel dat je in huis haalt. Om dat potentieel tot uiting te laten komen, is er echter nog heel veel werk van jou vereist. Een pup grootbrengen is een echte investering: hoe meer moeite je doet, hoe meer je je laat bijstaan met de juiste kennis en expertise, hoe meer plezier jij en je hond in jullie tijd samen gaan beleven.
Wil je graag meer leren over de opvoeding van je pup, neem dan een kijkje op onze uitgebreide puppymodules, waar we je een stevige basis geven over alles wat je moet weten voor het stabiel grootbrengen van jouw pup. Veel succes!
