Honden zijn meesters in communiceren. Logisch, ze zijn een obligaat sociale diersoort, ze hebben andere soortgenoten (of bij uitbreiding andere diersoorten zoals de mens) nodig om te overleven. Geweldloze en genuanceerde communicatie is daarbij van levensbelang.
Hoe komt het dan dat veel van onze huishonden best extreem lijken te communiceren? Ze blaffen luidkeels aan de poort, halen uit aan de lijn naar elke hond die voorbij gaat, janken wanneer je de deur toetrekt enzovoort. Ze lijken vaak te schreeuwen en brullen om hun boodschap over te brengen, dat lijkt qua manier van communiceren ver te staan van hun natuur.
Het doel van communicatie
Er zijn doorgaans twee doelen tijdens communicatie van honden:
- Voor hen de beste situatie creëren, door bijvoorbeeld een interessante bron te bemachtigen, zichzelf in veiligheid te brengen, eten te krijgen en zoveel meer.
- Dit te doen zonder conflict te veroorzaken. Conflict betekent immers een potentieel risico op problemen in de groep, wat in de natuur de overlevingskans van elk individu verkleint.
Om dat conflict te vermijden hebben honden een scala aan heel subtiele en genuanceerde lichaamssignalen, de conflictvermijdende signalen. Deze worden ingezet als honden spanning ervaren in een situatie en deze op een vredevolle manier willen ondermijnen.
Deze hond zoekt toenadering tot zijn baasjes en vertoont daarbij subtiele lichaamstekentjes. Zijn doel? Waarschijnlijk is dat niet lekker komen knuffelen, maar wel een hapje van de lunch bemachtigen, zonder daarbij ruzie te veroorzaken!
Al deze honden vertonen conflict vermijdende signalen. Kan jij ze allemaal herkennen?
Conflictvermijdende signalen bij de mens
We vergelijken conflictvermijdende signalen bij de hond met een situatie bij de mens:
Stel, je bent een avondje gezellig iets gaan eten bij vrienden thuis. Op een gegeven moment start een van je vrienden, Karel, over de politieke situatie. Hij heeft vooral een uitgebreide mening over de aanpak rond inclusief onderwijs, dat volgens hem helemaal in de soep loopt. Chantal, een andere genodigde aan tafel is leerkracht en heeft dus veel kennis ter zaken. Zij fronst en moet even slikken. Ze strijkt instinctief haar haar achter haar oren. Jij merkt haar gespannen houding op en schuifelt wat op je stoel. Je maakt een half grappende opmerking over het onderwerp en probeert over te gaan naar iets anders.
Op dit moment vertonen zowel jij als Chantal heel mooi conflictvermijdend gedrag, al benoemen we dat bij mensen misschien niet zo. Jullie proberen de situatie en het mogelijk nakende conflict uit de weg te gaan.
Conflictvermijdende signalen bij de hond
Zichtbaarheid en interpretatie van deze signalen
Deze eerste subtiele signalen zijn prachtig, als gedragsdeskundigen zijn we vaak blij om deze waar te nemen. Jammer genoeg vergt dat waarnemen wat oefening, we zijn immers geen honden en spreken dus van nature ook geen hondentaal.
Het goede nieuws? Hondentaal leren lezen gaat snel, zeker als je je hond af en toe kritisch begint te observeren. We bouwden er een uitgebreide cursus rond, met veel praktische voorbeelden.
Gevolgen van het slecht lezen of reageren
Wat gebeurt er als honden elke keer tevergeefs proberen conflictvermijdende signalen te sturen, zonder dat hun situatie effectief verbetert? Zo kan je hond bijvoorbeeld elke wandeling aangeven dat hij het contact met voorbijkomende honden spannend vindt en eigenlijk liever een omweg zou maken. Of telkens tonen dat hij het niet zo leuk vindt als je zijn speeltje afneemt om weg te gooien. Zonder resultaat.. Juist, je hond leert dat deze signalen geen zin hebben, ze geven niet het gewenste resultaat.
De oplossing? Een tandje hoger schakelen. Je hond kan beslissen om duidelijker, minder genuanceerd en minder conflictloos gedrag te gaan stellen om zijn doel te bereiken. Denk hierbij aan:
- grommen
- trekken
- luider blaffen
- opspringen
- weglopen
- totaal bevriezen en veel meer.
Dit gedrag is moeilijk te negeren, hier reageren de meeste mensen wél op. Zo kan het zijn dat je hond op wandeling niet meer subtiel wat dichter bij je probeert te gaan staan, maar luid gaat blaffen naar de andere hond. Het gevolg van slecht lezen van je hond is dus escalatie van zijn gedrag en ontstaan van probleemgedrag.
Conclusie: leer je hond lezen!
Stel dat je kleine conflictvermijdende signaaltjes zou opmerken op wandeling en zo zou merken dat je hond andere honden aan de lijn niet zo fijn vindt? Dan kan je daar rekening mee houden. Je kan wat meer afstand nemen en ervoor zorgen dat je hond dat tandje hoger niet moet of leert schakelen. Dit werkt zo voor alles: als je leert luisteren naar de fluisterwoordjes van je hond, moet hij niet gaan roepen voor je hem verstaat.
Hoe meer signalen je oppikt, hoe meer je rekening kan houden met de emoties en motivaties van je hond.
Investeer daarom in het leren lezen van de lichaamstaal van je hond, we garanderen je dat het de beste keuze is die je kan maken! Volg onze uitgebreide cursus rond lichaamstaal. We garanderen je dat je zelfs na jarenlange ervaring met honden wat zal bijleren!
